رهبری یک سازمان سیاسی با هدف متمرکز کردن تمام نیرو های آزادیخواه برای فروپاشی و گذار از یک دیکتاتوری، با رهبری یک حزب که پس ز پیروزی در انتخابات ازاد به قدرت رسیده و تلاش میکند که برای بار دیگر در انتخابات پیروز شود کامل تفاوت بنیانی دارد.
در حالت دوم، هدف اصلی هر کدام از احزاب، تمرکز تمام امکانات حزب برای جلب حمایت اکثریت مردم و پیروزی انتخابات است.
درحالت اول، یعنی در شرایط مانند کشور ما، که احزاب و گروههای سیاسی مختلف که در صدد براندازی حکومت فاسد اسلامی و جایگزینی آن با یک حکومت آزاد بر اساس اراده مردم است، تمرکز باید در تعامل سازنده آن احزاب و سازمانهای سیاسی با یکدیگر باشد. و این یک ضرورت حتمی و حیاتی است.
بیش از چهل سال از سقوط پادشاهی پهلوی و جایگزینی آن با حکومتی مذهبی واپس گرا، به مراتب جنایتکار تر و فاسد تر میگذرد. در این فاصله، سازمانها و گروه های مخالفی بوجود آمدند که عمدتا خواهان سرنگونی حکومت اسلامی و استقرار حکومتی دموکراتیک بر اساس جاکمیت مردم و موازین حقوق بشر هستند.
پس از گذشت این مدت طولانی هنوز هیچ نشانه ای از گرایش و همکاری بین گروه ها و سازمانهایی که هدف های مشترکی را نمایندگی می کنند بوجود نیامده است. تا آنجا که من میدانم تمام این سازمانها برای لزوم تمرکز نیروها یشان در یک سازمان واحد اتفاق نظر دارند. پس چگونه است که با آن که تمامی این گروه ها در اصول حاکمیت ملی، استقلال، تمامیت ارضی و برابر تمام شهروندان از نظر قومیت و جنسیت اتفاق نظر دارند تا به امروز با وجود تلاش های فراوان نتوانسته اند به هدف همکاری دسته جمعی دست یابند. نکته ایکه تجربه من در مورد چند سازمانی که با آنها تماس داشتم و فکر میکنم در مورد بقیه هم کم و بیش صادق است کمبود یا نبود فروتنی و بر عکس وجود منیت و خودبینی در بین رهبران این سازمان ها است.
رهبران با طبیعت فروتن و متواضع همواره بجای آنکه خودپسندی و عواطف خود را در چشم انداز قرار دهند اهداف، مسائل و معضلات سیاسی و اجتماعی جامعه را در اولویت قرار میدهند و با درگیر کردن تمام افراد در مباحثات و تصمیمات مهم، از دانش و قابلیت آنها در فرایند ان اهداف استفاده می کنند. رهبران متواضع بخاطر داشتن اعتماد به نفس، همواره کاستی های شخصی خود را به راحتی می پذیرند، از نقاط ضعف شخصی خود آگاهی دارند، و از اعتراف به آنها هیچ واهمه ای ندارند. به دیگران بروشنی نشان می دهند که خطاناپذیر نیستند و مانند دیگران مرتکب اشتباه می شوند.
فروتنیی رهبران به دیگران کمک میکند تا خود را در محیطی اشناو دوستانه بیابند و حالت تدافعی خود را کنار بگذارند، و بسیار آسان تر به عقاید دیگران که دیدگاه‌های سیاسی آنها را به چالش می‌کشد توجه کنند و جنبه های منطقی دلایل و نقطه نظر های افراد طرف دیگر طیف سیاسی را روشنتر ببینند.
اکثر ما در تعامل با دیگران به درک جنبه های انسانی دیگران مانند سن اشخاص، میزان تجربیات و میزان آگاهی و احساسات آنها توجه نکرده و فقط بر حسب ظواهر آنها را مورد قضاوت قرار دهیم که ممکن است به راه خطا رفته باشیم. چون ممکن است که آن شخص به خاطر کمی سن و عدم مطالعه، تاریخ گذشته را بوضوحی که شما شاهد آن بودید نداند و در این صورت خشونت ما با بکار الفاظ و صفات ناشایست به او مسلما ادارای اثر معکوس خواهد بود.
با اطمینان می توان گفت که چون، افراد متواضع و فروتن، هرگز در تعامل با دیگران، از پرخاشگری و بکار بردن الفاظ ناشایست و نامگذاری و انتساب صفت های نیش دار و آزار دهنده به آنها، حتی در صورتی که با همان الفاظ مورد خطاب آنها قرار گیرند خودداری میکنند و این به آنها کمک میکند که شانس بیشتری در حل اختلافات بین گروه ها، و بسامان رساندن یک همکاری گسترده بین طیفهای مختلف برای دستیابی به یک هدف واحد داشته باشند.
مردم اغلب در تعامل با دیگران به موارد اختلاف خود با آنها توجه میکنند و موارد اشتراک خود با دیگران را نادیده میگیرند.
این نکته بسیار مهم همانست که در مقاله بسیار مهم آقایان نظریان و ارس از جبهه ملی به درستی روی آن تاکید شده است:
« اطلاع داریم که در راستای حل اختلاف و همگرایی میان دو گروه جبهه ملی سامان پنجم و ششم اقداماتی اساسا فردی در داخل صورت گرفته است. در این زمینه در خارج، در اروپا نیز تلاش هایی از سوی هیات اجرایی جبهه ملی ایران- اروپا (سامان ششم) (از این به بعد: جمپا) به عمل آمد و در پی تماسهایی، چند نشست در فضای مجازی میان جمپا و سازمانهای جبهه ملی ایران در خارج (از این به بعد: “سامان پنجم خارج از کشور”) برگزار و بحثها و مذاکراتی نیز صورت گرفت. پیشنهاد اولیه ما به دوستان سامان پنجم این بود که موضوع بحث و مذاکره طرح اختلافات گذشته نباشد و ما از امکان شروع همکاری از پایین ترین حد، مثلا دادن اعلامیه مشترک، کار را آغاز بکنیم. این پیشنهاد، از جمله بر این اساس استوار بود که سامانها پنجم و ششم دو نیرویی هستند که نزدیک ترین همسویی سیاسی را باهم داند، هردو ادامه دهنده میراث مصدق هستند و از این منظر مشکل عمده ای در تنظیم اعلامیه های مشترک نخواهند داشت. لکن، دوستان جبهه ملی سامان پنجم کشور اصرار بر این کردند که مسائل گذشته مطرح و موضوعات مورد اختلاف، که اساسا به شخصیتها مربوط میشد، باز و بررسی شود. همان طور که پیش بینی می شد، طرح یک اتهام یا انتقاد، اتهام و انتقاد متقابلی را در پی داشت و بدین جهت مذاکرات در مرحله ای بدون نتیجه ملموس متوقف شد.
تجربه ای که ما از این نشستها و همینطور از حضور در کانال تلگرامی میلیون داشته ایم این بود که هر اقدامی برای نزدیکی و حل اختلاف، اگر با تاکید بر وجوه اختلاف در گذشته شروع شود محکوم به شکست است. تلاش برای نزدیکی باید از اوضاع و احوال کنونی و ضرورتهای فعلی جنبش آغاز شود و از این منظر بدون حدی از گذشت از هر دو سو و به کنار گذاشتن آنچه که در گذشته به حق یا به ناحق توسط هرکسی از هر سو صورت گرفته، کاری از پیش برده نخواهد شد. »
فروتنی به ما کمک میکند که با تشخیص موارد اشتراک خود و به صحنه اوردن انها، از آنها برای کمک برای حل موارد اختلاف استفاده کنند. در حالی که تمرکز بر روی موارد اختلاف باعث تشدید ضدیت و دور شدن از توافق میشود.
دانستن اینکه نه تنها ما بلکه هیچ کس تمام حقایق را نمیداند و بقول معروف، همه دان فقط کسی است که ساکن همدان! است و ما بیشتر هیچ ندانیم، میتواند کمک زیادی برای عبور از اختلافاتمان با دیگران باشد و تحمل ما را برای شنیدن عقاید مخالف زیاد تر کند، و عدم تحمل ما نسبت به عقاید مختلف و ضدیت نسبت به افراد طرف مقابل را کاهش دهد.
افرادی که دارای تواضع فکری بالایی هستند، به دقت به نظرات دیگران توجه میکنند. این بدان معناست که آنها به محدودیت های دانش خودآگاهی دارند و بخاطر داشتن اعتماد به نفس، و از اعتراف به آنها، هیچ واهمه ای ندارند. همچنین فکر میکنند که طرف مخالف آنان ممکن است چیزی را بداند که آنها نمی دانند و یا تجربه ای کرده است که آنها نکرده و دانستن نتیجه آن تجربه، برای آنها لازم است. و آن را با به وضوح، ابراز و اعتراف میکنند. در حالی که اشخاص که دارای فروتنی نیستند، نه تنها خود را از این امتیاز محروم می کنند، بلکه بخاطر خود بزرگ بینی در صدد تخطئه و رد آن عقاید و دلایل برمیایند.
این سبک رهبری کارآمد و کارساز است که اکنون، با تاسف فراوان، در بین بیشتر رهبران مخالف رژیم و حتی در میان آنها که دارای عقاید بسیار نزدیک با یکدیگر دارند دیده نمیشود و بزرگترین مانع همبستگی و همفکری سازمانهای مخالف رژیم ویرانگر اسلامی حاکم بر ایران است.
فروتنی ممکن است همان چیزی باشد که در حال حاضر بشدت در بین تمام احزاب دستجات و گروههای داخل و خارج ایران به آن نیازمندیم.
گرچه پذیرفتن و بکارگیری راهکار فروتنی همیشه آسان نیست به خصوص برای کسانی که به اشتباه فروتنی را با ضعف و تسلیم یکی می دانند.
فروتنی یک مؤلفه حیاتی برای رهبری، در همه سطوح است.
رهبران می توانند تفاوت ایجاد کنند، اما ما یک مشکل بزرگ دیگر داریم: اکثر رهبران نمی دانند که رویکرد معمول آنها نمی تواند مشکلات ما را حل کند. اکثر رهبران ما همچنان بر پیروزی برای حزب و سازمان خودشان متمرکز هستند زیرا معتقدند بهترین پاسخ را برای “گفتن ” دارند و یا تلاش میکنند که نیروهای مخالف را در گرو خود داشته باشند. درحالیکه رهبران تنها با داشتن تواضع می توانند مردم را دور هم جمع کنند. ما تنها با همکاری با یکدیگر می توانیم چالش های پیچیده و عمده خود را حل کنیم. ما باید فریاد زدن را متوقف کنیم و شروع به گفتگوهای صادقانه و محترمانه در محیطیی کنیم که به اندازه کافی گسترده باشد تا دیدگاه های دیگران در آن بتواند طرح و مورد بررسی قرار گیرد. و تمام تلاش بطور صادقانه ای باشد که راه حلی برای حل اختلافات بدست آید.
مقاله اقایان نظریان و ارس بسیار جالب و جدی گرفتن آن از طرف جبهه ملی ایران بسیار با اهمیت میباشد. ترمیم شکاف بین هر دو سازمان جبهه ملی با درنظر گرفتن احتمال فرو پاشی حکومت اسلامی و آنکه بر اساس مقاله ان اقایان هیچ نشانه محسوسی از رفع اختلافات بین دو سازمان جبهه ملی تا این زمان بدست نیامده یک ضرورت حتمی است که مردم شریف ایران با کنجکاوی منتظر ان هستند.
بسیاری از ایرانیان بطور آشکار نگران شکاف هائی هستند که بدون دلیل بین سازمانهای مختلف سیاسی که همگی طرز فکر نسبته همگونی را نمایندگی می کنند وجود دارد و باعث تفرق نیروهای اپوزیسیون در خارج و داخل که کشور است. و این موضوع باعث نا امیدی نیروهای مبارز داخل کشو ر است، که به دفعات حکومت جنایتکار اسلامی را در کف خیابانها به چالش گرفته و جان خود را از دست داده اند و یا برای سالها در سیاهچالهای جمهوری اسلامی در زیر شکنجه های قرون وسطایی بسر میبرند. لازم به ذکر نیست که گناه سنگین ناامیدی شیر زنان و مردان مبارز ایران که حتی فرزندان و افراد خانواده های آنها نیز از فشار شکنجه و زندان این ددمنشان در امان نیستند مستقیما به عهده آنان است.
این امر به ویژه با توجه به بحران‌های بسیار نگران‌کننده ای که درگیر مسائل سیاست خارجی کشور است، مانند موافقتنامه برجام و احتمال خطر جنگ، مسائل مربوط به طالبان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان از اهمیتی دوچندان برخوردار است.
رهبران بزرگ دنیا همانند لینکلن، گاندی و ماندلا، هر سه به مقدار زیاد داری خصیصه فروتنی بودند و بخطر داشتن این فروتنی بود که توانستند مشاوران با اطلاع درستکار و کارامدی را گرد بیاورند و بکمک انان بود که توانستند به مشکلات بزرگی مانند الغای بردگی در امریکای شمالی، استقلال هند و فروپاشی رژیم اپارتاید در افریقای جنوبب فایق ایند.
در کشور خودمان محمد مصدق، این اسطوره تاریخی ایران زمین بود که با داشتن فروتنی زیاد موفق به جذب مشاوران و همکاران صدیق، کاردان و وطن پرستی مانند زنده یادان، دکترحسین فاطمی، دکترشاپور بختیار، و دکتر صدیقی و بسیاری دیگر شد و توانست پوزه شیر امپراتوری انگلستان را بخاک مالیده و صنایع عظیم نفت ایران را ملی کند.
سیروس شادمان