نیروهای نظامی جمهوری آذربایجان روز سه شنبه، ۱۹سپتامبر با نقض خط آتش به منطقه خودمختار قره باغ حمله کردند. بر اثر این حمله گسترده، غیر از هدفهای نظامی، منازل مسکونی، مدارس و شهروندان عادی آماج بمباران زمین و هوایی قرار گرفتند، خانواده ها از هم فرو پاشیده و شماری از جمله کودکان مفقود شده اند. خبرهای نگران کننده ای از اقدامات لجام گسیخته نیروهای آذربایجانی علیه شهروندان عادی به گوش می رسد.
طبق گزارش دفتر نگاهبانان حقوق بشر آرتساخ تا کنون بیش از ۲۰۰ نفر کشته و حدود ۴۰۰ نفر زخمی شده اند. در میان کشته ها دهها غیرنظامی از جمله پنج کودک وجود دارند. ۱۳ کودک زخمی شده اند.
این در حالی است که نیروهای صلحبان روسی که طبق توافق سه جانبه ۲۰ نوامبر ۲۰۲۰ میان هبران روسیه، آذربایجان و ارمنستان وظیفه پاسداری از صلح و آرامش منطقه و تامین امنیت ساکنان آن را به عهده دارند اقدامی در جهت بازداری این عملیات و فاجعه انسانی برآمده از آن، به عمل نیآوردند.
منطقه حدود ۹ ماه است که در محاصره قرار دارد و تنها راه ارتباطی آن با دنیای خارج، گذرگاه لاچین است، که ابتدا توسط گروهی که خود را “کنشگران محیط زیست” می نامیدند، و سپس توسط نیروهای نظامی آذربایجان، مسدود شده است.
جمهوری آذربایجان مدعی است که نیروهای نظامی ارمنستان در قره باغ حضور دارند و هدف این عملیات پاکسازی منطقه از حضور “تروریستها”ست.
دولت ارمنستان اعلام کرده است که هیچ نیرویی در منطقه قره باغ ندارد و آنچه که باکو “تروریست” می نامد نیروهای دفاعی خود منطقه هستند.
این تجاوز جدید آذربایجان علیه ارمنیان قره باغ موجی از اعتراضات و اعلانات جهانی در محکومیت این عملیات و فراخوان توقف عملیات را موجب شد، که در نتیحه آن آتش بس شکننده ای میان طرفین به وجود آمد و مذاکرات برای رسیدن به توافق میان نمایندگان طرفین ادامه دارد.
در عین حال، روز پنج شنبه، به درخواست فرانسه، بحران سیاسی و انسانی قره باغ در شورای امنیت عمومی سازمان ملل متحد در دستور کار قرا ر گرفت و ۱۵ دولت عضو و سه دولت میهمان و چند زیر مجموعه سازمان ملل مواضع و نظرات خود را بیان داشتند. قابل ذکر است که از میان ۱۵عضو شورای امنیت، فقط روسیه، “متحد” ارمنستان، علیه ارمنستان موضع گرفت. اکثر اعضای شورای امنیت، از جمله برزیل، آلبانی، گابون و چهار عضو دایمی شورا (غیر از روسیه) عمل دولت آذربایجان را محکوم و از این دولت خواستار متوقف ساختن عملیات نظامی در منطقه شدند.
بسیاری از مراجع و صاحب نظران سیاسی و حقوق بشری، مانند “فریدام هاوس” و “موسسه لامکین برای جلوگیری از نسل کشی”، سیاست دولت باکو نسبت به ارمنیان منطقه را، مصداق پاکسازی قومی تلقی کرده اند.
جبهه ملی ایران – اروپا و سازمانهای جبهه ملی ایران در خارج از کشور، دولت جمهوری آذربایجان را به خودداری از توسل به زور برای حل اختلافها و احترام به حقوق بشر ساکنان قره باغ، که آذربایجان آنرا جزیی از خاک خودمی داند، فرا می خوانند.
اینکه منطقه قره باغ بخشی از قلمرو آذربایجان شناخته می شود به این دولت اجازه نمی دهد که جمعیت آنجا را زیر بمباران قرار دهد و حقوق انسانی آنها را نقض کند.
در این راستا، لازم است گذرگاه لاچین که از دسامبر سال گذشته مسدود شده است، در متابعت از رای دیوان دادگستری بین المللی در فوریه گذشته، برای عبور و مرور آزاد اشخاص و کالاها از هر دو طرف گشوده شود.
بعلاوه، با توجه به عدم توانایی و یا عدم تمایل صلحبانان روسی به حفظ آرامش و تامین امنیت جانی ساکنان قره باغ، سازمانهای ما استقرار صلحبانان بین المللی در منطقه را ضروری می داند.
بالاخره، برای حل اختلافات با دولت ارمنستان، ما هر دو دولت را به شناسایی متقابل تمامیت ارضی یکدیگر فرا می خوانیم. در این رابطه، دولت آذربایجان بایستی نیروهای خود را از بخشهایی از ارمنستان، که در سپتامبر گذشته با تجاوز به حریم ارضی این کشور به اشغال خود در آوردند، خارج سازد. لازمست گفتگو و دیالوگ میان دو طرف برای رسیدن به یک صلح عادلانه و پایدار، در صورت لزوم با میانجی گری سازمان ملل متحد، آغاز شود.
